17 nov Šantaram

„Svetom upravlja milion zlih ljudi, deset miliona glupih, i sto miliona kukavica“, reči su australijskog romanopisca Gregori Dejvid Robertsa, rođenog kao Gregori Piter Smit u industrijsko-trgovačkom centru samog oboda australijskih žarišnih obala, Melburnu. Radeći kao student u fabričkom postrojenju, noći je provodio učeći, postavši jedan od najboljih učenika u državi Viktorija.

Reputacija istaknutog aktiviste i borca protiv ratnih stanja primetno je obitavala u rezimeu jednog od najmlađih profesora književnosti i filozofije u nastajanju. Ukalupljen u različite životne uloge, ubrzo je izgubio topli porodični krug, krećući se ka naletima depresije, izazvanih odsustvom petogodišnje kćerke i supruge.

Bila je to gromoglasna uvertira u heroinom obojene dane, propraćene dvadesetogodišnjim problemom naviknutosti na jedan od najprepoznatljivijih opioida. Nedugo nakon prvih izdanaka razvrata, logičnim sledom događaja u njegov život uleteo je protagonistički alter ego “Gospodin Razbojnik”.  Služeći se finim odelima, kravatama, uglađnim nošenjem i plastičnom pištoljskom maketom, Roberts je izvor heroina nalazio u oružanim pljačkama.

Uhvaćen u nedelu, deset godina robije sjatilo se na pleća ljubopitljivog razbojnika, koji je dato vreme iskoristio u svrhe podučavanja nepismenih zatvorenika. Zatvorske odaje i tamnice ispunjavali su vapaji svirepo zlostavljanih, među kojima je bio i Roberts. Vreme provedeno u okovima zatvorske hospitalizacije, ljudski očaj i strah, skovali su nepremašiv plan bekstva koji je nakon šestomesečnog taktiziranja sproveden u delo. Preskočivši zatvorski zid, u leto 1980, otpočeo je izgnaničku odiseju kao najtraženiji čovek Australije.

Svoje utočište, egzilno svratište, pronašao je na bedrima populaciono plodonosne Indije koja ga je primila u samu srž bombajskog naroda, čiju je povest zabeležio između korica „Šantarama“, autobiografskog, romanesknog, prvenca. Kroz približno osam stotina strana Roberts je opisao svoje putešestvije, duhovnu metamorfozu, ljude, žopadpati.

Živeći u Bombaju uspeo je da objavi izrazito popularnu seriju novinskih priča pod nazivom “Moja krv nikad nije hladna”, koju je bio prinuđen da uguši, shodno poterničkom statusu u čijoj se senci besciljno skrivao. Deset godina kasnije, napustivši Indiju, uhvaćen je u Nemačkoj, nakon čega je odlučio da se oslobodi droge, odsluži preostale godine i život posveti pisanju.

Tokom druge zatvorske etape, provedene u dvogodišnjem zagrljaju samice, započeo je pisanje romana koji je nakon tri stotine stranica uništio obesni stražar. Nedugo po izlasku iz samotnjaštva započeo je rukopis iznova, rezultujući istim ishodom nakon tri i po godine. Godinama kasnije, u vrevi melburnskog festivala pisaca, stražar koji je uništio rukopis uručio je izvinjenje. Roberts je potpisao knjigu i jednom rečenicom zapečatio pređašnje godine:

 “Hvala ti što si je učinio boljom”, šeretski se osmehnuvši.

Autor: Galić Marko

Fotografije: flickr.com